Als een kop zonder kip

Nee, ik heb hier geen foutje gemaakt. Ik bedoel écht als een kop zonder kip.

De reden? Dat licht ik je graag toe in deze blog.

Stel je dat je je gehele lichaam opdeelt in tweeën. Eén deel bestaat uit je lichaam, alles tot aan je nek. Het andere deel bestaat uit je hoofd. Heb je er een beeld bij? Mooi!

Wat herken jij van onderstaande situaties?

• Al tijden heb je last van je schouder (of rug, of nek, of iets anders). Het voelt niet lekker, maar zeurt niet genoeg om er daadwerkelijk mee naar een huisarts of fysio te gaan. Wat vanzelf komt, gaat vanzelf weer weg denk je bij jezelf.
• Goh, het lukt je alsmaar niet om na een drukke werkdag de rust te vinden als je eindelijk tijd hebt om op de bank te ploffen. Hoe kan het toch dat je je niet goed kunt ontspannen?
• Dat overkomt mij niet joh! Dat is wat je standaard roept als mensen om je heen omvallen met een burn-out. Soms vraag je je wel af hoe lang je dit nog volhoudt. Nee, zeg je op strenge toon jezelf, want ‘ik functioneer toch nog?!’

Merk jij ook wel eens zo’n streng stemmetje op dat je vooral vertelt wat je wél zou moeten doen, zoals ‘gewoon doorgaan’, ‘niet zeuren’, ‘niet opgeven’ of iets anders in die strekking?
Wat is het precies dat het stemmetje in jouw geval zegt?
Wat is het effect van dat stemmetje op jouw gesteldheid denk je?

Dit is een eerste bruggetje naar die kop zonder kip. We leven vaak vanuit ons hoofd, moeten van alles van onszelf, willen aan de verwachtingen van anderen voldoen, stellen anderen boven onszelf, willen dat anderen ons aardig vinden, hebben een eigen hoge lat gesteld of weten simpelweg niet hoe het anders kan.

De kracht van taal en verbinding met jouw lijf

Taal is enorm krachtig. Een mooi iets als je het mij vraagt, want het maakt dat we met elkaar kunnen communiceren. Maar het kan er ook voor zorgen dat je leeft vanuit je hoofd. Dat je de verbinding met je lijf verliest, terwijl die verbinding met je lijf juist belangrijk is als het gaat om stress. Waarom?

Wanneer je te lange tijd onder druk staat, gaat je lijf namelijk allerlei signalen geven. Vaak begint dit op jouw zwakke plek. Voor de één is dit bijvoorbeeld hoofdpijn en de ander gaat gebukt onder nek- en schouderklachten. Die signalen van je lijf zijn belangrijk om op te merken, want alleen als je ze opmerkt, kun je veranderingen doorvoeren. Als je deze eerste signalen niet herkent óf er bewust voor kiest er niet naar te handelen, zal het lijf je meer seinen gaan geven. Dat kan op termijn leiden tot een waslijst aan klachten. Wanneer je ook daar niet adequaat op reageert, kunnen er zelfs angst- en depressieklachten en concentratie- en geheugenproblemen optreden. Geen fraai vooruitzicht als je het mij vraagt.

Herstellen van klachten door chronische stress verloopt voorspoediger wanneer je het punt van burn-out kunt voorkomen. Daarna zal herstel namelijk langer duren. Niet gek op zich, als je bedenkt dat velen onder ons soms al maanden of jaren rondlopen met allerlei klachten.

De signalen van chronische stress

Klachten die ontstaan doordat je langere tijd meer geeft dan je aan kunt, kunnen zich op verschillende manieren uiten. Er bestaan fysieke klachten, psychische symptomen en veranderingen in gedrag. Ik geef je per onderdeel enkele voorbeelden.

Fysieke klachten: vermoeidheid, slecht slapen, hoofdpijn, rugpijn, spierpijn, verminderde weerstand (waardoor je meer infecties krijgt) en gespannen kaken.

Psychische symptomen: een kort lontje, huilbuien, piekeren, gevoel van controleverlies en verminderde concentratie.

Veranderingen in gedrag: meer fouten maken, sociale contacten vermijden, meer roken/anders eten/alcohol of drugs gebruiken en veel klagen.

Wat herken jij de laatste tijd bij jezelf? Hoe lang speelt dit al?
Wat maakt dat je er (nog) niets mee gedaan hebt?
Wat heb je wél gedaan en wat voor effect had dat?

De voordelen van je lijf opmerken

Wanneer je je meer bewust bent van wat er zich afspeelt in je lijf, kun je in een vroeger stadium opmerken dat je behoefte hebt aan herstel. Denk aan een sporter; die wint de wedstrijd niet alleen doordat hij op dat moment zo goed presteert. Die wint een wedstrijd mede doordat hij weet hoe essentieel herstel is tussen wedstrijden en trainingen door. Zo zei Joop Zoetemelk ooit: ‘de tour win je in bed’.

Inspannen, knallen, gas geven, veel doen, een deadline proberen te halen of de beste service bieden voor jouw klanten/cliënten is geen enkel probleem. Dit houd je best een tijdje vol, maar wanneer de balans verstoord raakt, ontstaat chronische stress.

In een ideale situatie is er naast dat knallen en alsmaar doorgaan óók voldoende ruimte voor herstel, waardoor er balans is tussen inspannen en herstellen. Op die manier realiseer je een leven waarin je jezelf niet op een ongezonde manier voorbij loopt.

Niet meer als een kop zonder kip door het leven gaan, maar als mens die voelt welke waardevolle signalen het lijf geeft.