Het gesprek aangaan over stress

Wanneer je al langere tijd op je tenen loopt, kun je het gevoel krijgen in een neerwaartse spiraal te belanden. Klachten nemen toe, je geheugen en stemming nemen af. Ondertussen kan het een enorme drempel zijn daadwerkelijk tot actie over te gaan, omdat je bijvoorbeeld je collega’s niet in de steek wilt laten, je vindt dat je sterk moet blijven, je vindt dat je niet moet zeuren of je niet aan moet stellen. Voor veel werknemers is het aangaan van het gesprek over hoe jij je voelt ingewikkeld en lastig. Daarin ben je zeker geen uitzondering en ik herken dit gevoel van enkele jaren geleden ook bij mezelf. Wanneer je langere tijd meer geeft dan je aankunt, ligt overspannenheid of burn-out op de loer. Tijd voor actie dus!

Waar begin ik?

Allereerst is het belangrijk voor jezelf na te gaan of de klachten die je ervaart met stress te maken kunnen hebben. Waar heb je precies last van? Voor iedereen kan stress zich namelijk op een andere manier uiten als het gaat om het klachtenbeeld. Ben je vermoeid? Heb je een korter lontje? Kun je je normale werktempo nauwelijks nog bijbenen? Heb je constant een gejaagd gevoel? Heb je thuis weinig interesse meer in je naasten als je thuiskomt na een werkdag? Ben je emotioneler? Zet het eens voor jezelf op een rijtje wat het verschil is met vóórdat je je zo voelde. Wat is er veranderd? Hoe lang spelen deze klachten eigenlijk al? Heb je daar een idee van?

Wanneer je een beter beeld hebt wat er bij je speelt en je dit beter onder woorden kunt brengen, is het verstandig dit bespreekbaar te maken op het werk. Jouw werkgever wil namelijk liever voorkomen dat je uitvalt en kan beter iets voor je betekenen als hij weet hoe het met je gaat. Trek daarom bij voorkeur tijdig aan de bel, zodat je er samen iets aan kunt doen. Heb je het idee dat je al te laat bent? Dan nog is het belangrijk in gesprek te gaan, want dat kan helpen snel de juiste ondersteuning in te zetten en samen te kijken wat er op het werk aangepast kan worden voor jou.

Een veilige omgeving

Nu is de ene manager de andere niet, dat begrijp ik. Ook ik heb dit in de praktijk ervaren. Toen ik in 2020 na enkele weken lockdown met twee kinderen onder de twee jaar thuis zat en we daarna te horen kregen dat mijn vader ernstig en ongeneeslijk ziek was, kreeg ik alle medewerking van mijn manager. Sterker nog; zij zei me dat ik mijn laptop dicht moest klappen, omdat ze hem anders zou komen ophalen. Dat het belangrijk was dat ik de tijd met mijn vader spendeerde en werk minder hoog mocht prioriteren op dat moment. Zij was mijn rem toen ik hem zelf niet meer gevonden kreeg, waardoor ik de (achteraf) beperkte tijd die ik nog had met mijn vader ook bij hem kon zijn. Een andere manager gaf later een andere reactie toen ik aangaf dat de balans werk-privé voor mij wel erg verstoord raakte. Hij zei me dat ik de tijd met mijn kinderen later wel zou inhalen. Nou, ik was in alle staten kan ik je vertellen en dat draagt niet bepaald bij aan je welzijn.

Ik begrijp daarom als geen ander dat je wel in een veilige omgeving wilt werken om een teer onderwerp als stress bespreekbaar te maken. In mijn ervaring wordt stress nog regelmatig gezien als zwak of negatief, waardoor er voor velen een taboe op zit. Werk je in een omgeving waarin je je niet veilig voelt om met je manager te delen hoe het écht met je gaat, kijk dan eens naar alternatieven op het werk. Vaak is er iemand van HR, een vertrouwenspersoon of een preventieadviseur aangesteld binnen de organisatie. Ook kun je altijd een preventief consult aanvragen bij de bedrijfsarts. Natuurlijk kun je in plaats van naar je werkgever naar je huisarts gaan om stress bespreekbaar te maken. Echter, wanneer je werkt, zul je op een bepaald punt met je werkgever in gesprek moeten en hoe eerder je dit doet, hoe beter het is voor zowel jou als je manager.

Een goed moment

Zoek in ieder geval een goed moment uit om in gesprek te gaan. Zorg voor een rustige ruimte waar je niet gestoord wordt of doe deze afspraak bijvoorbeeld tijdens een wandeling. Een veilige plek en een moment dat voor jou goed voelt, kan al positief bijdragen aan het bespreekbaar maken van stress. Als je het prettig vindt, kun je eventueel van tevoren opschrijven waarover je het wilt hebben en wat je wilt bereiken met het gesprek. Zo heb je zelf houvast als de spanning van het gesprek je parten speelt.

Doe een voorstel als je ideeën hebt

Wat kan helpen als je in gesprek gaat met iemand op het werk, is als je zelf nadenkt over wat je zou willen. Hoe zou je op het werk eventuele werkdruk kunnen verlagen? Vaak ben jij zelf goed in staat om te zien waar de schoen wringt en is mijn ervaring dat medewerkers goede ideeën hebben hoe werkdruk te verlagen.

In je privéleven kan van alles spelen, waardoor er buiten het werk om een groot beroep op je gedaan wordt. Wanneer je werkgever hiervan op de hoogte is, zijn zij vaak bereid met je mee te denken over mogelijke oplossingen. Jij bepaalt zelf in hoeverre je een werkgever meeneemt in medische informatie of wat er speelt buiten het werk. Hij hoeft niet van de hoed en de rand te weten. De oorzaken die ten grondslag liggen aan jouw stress, hoef je dus niet in geuren en kleuren te delen. Het is aan jou in hoeverre je informatie deelt. Wel kan het je werkgever helpen als je concrete voorbeelden van situaties deelt, zodat je samen beter kunt kijken wat een passende oplossing is.

Iedereen heeft in het leven te dealen met ‘het leven en dat wat het brengt’ en dat kan veel van je vergen. Het is geen falen om hulp in te schakelen, in welke vorm dan ook. Het gaat je juist helpen om op de been te blijven en de dingen te blijven doen die jij belangrijk vindt.

Maak vervolgafspraken

Als je samen met je werkgever hebt gekeken naar de mogelijkheden om werkdruk op het werk te verlagen, ben je er nog niet. Probeer daarom samen duidelijke afspraken te maken over ‘hoe nu verder’. Ga je elke twee of drie weken samen zitten en kijken hoe het ervoor staat? Heb je daarin een ander voorstel? Als blijkt dat de genomen maatregelen onvoldoende zijn, is het belangrijk dat je dit aangeeft. Dan kunnen extra oplossingen ingezet worden. Een preventieve afspraak bij de bedrijfsarts bijvoorbeeld als je nog volledig aan het werk bent. Deze kan samen met jou kijken hoe je belastbaarheid is en heeft vaak allerlei bruikbare tips en een netwerk om je te ondersteunen in deze fase.

Heb je het idee dat de aanpassingen op het werk te weinig helpen? Dan kan het verstandig zijn om externe hulp in te schakelen. Dit kan bijvoorbeeld een psychosomatisch fysiotherapeut zijn, een coach gespecialiseerd in stress/burn-out of een psycholoog. Dat ligt maar net aan de klachten die je ervaart en waaraan je wilt werken.